پتروژنز سری های ماگمایی آلکالن و ساب آلکالن جنوب شهراب (اردستان)

منطقه مورد مطالعه در جنوب غرب شهراب (اردستان) و بخش مرکزی مجموعه ماگمایی ارومیه-دختر قرار دارد. سن واحد های این منطقه از ائوسن تا الیگوسن تخمین زده شده است. در این منطقه و نواحی پیرامونی توالی های ضخیمی از سنگ های آتشفشانی بازیک- حدواسط و اسیدی دیده می شود. سنگ های بازیک-حدواسط اغلب به صورت گدازه های توده ای هستند که در محیط خشکی فوران نموده اند. سنگ های اسیدی اغلب به صورت گنبد های ریولیتی- داسیتی در ابعاد مختلف رخنمون دارند، همچنین ایگنیمبریت ها از گسترش قابل ملاحظه ای برخوردارند. نمونه های بازیک تا حدواسط دارای بافت پورفیریک بوده و نسبت های مختلفی از فنوکریست های الیوین، پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن را دارا می باشند. این نمونه ها به سه دسته قابل تفکیک هستند: در یک دسته بلور های پلاژیوکلاز و الیوین به صورت فنوکریست های سالم قابل مشاهده اند. در دسته دوم الیوین ها به صورت اشکال دروغین (سودومورف)، پلاژیوکلاز و مقدار کمتری فنوکریست های کلینوپیروکسن قابل مشاهده اند. دسته سوم دارای فنوکریست های کلینوپیروکسن و پلاژیوکلاز و فاقد الیوین هستند. نمونه های فلسیک فاقد تنوع کانی شناسی قابل ملاحظه ای هستند. در تعدادی از این نمونه ها علاوه بر فنوکریست های کوارتز و فلدسپات بقایایی از کانی های مافیک قابل مشاهده است.سنگ های آتشفشانی جنوب غرب بر روی دیاگرام sio2-alk. نزدیک به مرز جداکننده سری های آلکالن-ساب آلکالن قرار می گیرند. با این وجود برخی از نمونه های بازیک و تعداد بیشتری از نمونه های فلسیک به سری آلکالن تمایل دارند. تفاوت های بارزی که در رفتارهای ژئوشیمیایی این نمونه ها قابل مشاهده است متاثر از زمان است، به این ترتیب که نمونه های ائوسن با وجود آنومالی های منفی nb-ta و ti و غنی شدگی های lile و lree نسبت به hfse به زون فرورانش و منشا لیتوسفری تعلق دارند. اما نمونه های مربوط به الیگوسن قابل تفکیک به دو گروه high nb/la وlow nb/la می باشند. گروه low nb/la الگویی شبیه به مناطق فرورانش اما با میزان پایین تفریق را نشان می دهد. اما گروه high nb/la به توجه به بالا بودن میزان عناطر ناسازگاری همچون nb و ta به منشایی شبیه به استنوسفر (oib type) تعلق دارد. طبق مجموع این شواهد می توان گفت که ارومیه-دختر در زمان الیگوسن دارای دوگانگی در منشا بوده است، که این گفته با مدل های ارائه شده توسط برخی محققان برای این زون هماهنگی دارد. با توجه به بالا بودن hree در نمونه های بازیک به نظر می رسد گارنت کمی در منشأ آنها به عنوان فاز باقیمانده وجود داشته باشد و اسپینل لرزولیت را می توان به عنوان منشأ آنها در نظر گرفت. نمونه های فلسیک به دو دسته پتاسیک و سدیک قابل تفکیک اند. طبق مجموع شواهد، منشأ ماگماهای فلسیک سدیک تفریق از ماگمای بازیک با منشأ گوشته لیتوسفری و منشأ ماگمای فلسیک پتاسیک، ذوب بخشی پوسته زیرین تونالیتی است.